ന്യൂദല്‍ഹി: ശ്രീകൃഷ്ണ പുരിയെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന ഗുജറാത്തിലെ ദ്വാരകയെക്കുറിച്ചുളള പുതിയ സമുദ്രപര്യവേഷണ പദ്ധതിയുമായി കേന്ദ്രസര്‍ക്കാര്‍. രാജ്യത്തിന്റെ ‘സാംസ്‌കാരിക ചരിത്രത്തിന്റെ’ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമായ ദ്വാരകയെക്കുറിച്ച് പുതിയ വെളിച്ചം വീശുന്നതിനായി, ഗുജറാത്തിലെ പര്യവേഷണങ്ങളില്‍ നിന്ന് കണ്ടെടുത്ത വസ്തുക്കളുടെ പഴക്കം കണ്ടെത്തുന്നതിനും ലക്ഷ്യമിട്ടാണ് ആര്‍ക്കിയോളജിക്കല്‍ സര്‍വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ പുതിയ പദ്ധതി ആവിഷ്‌ക്കരിച്ചത്.
സുമുദ്രാന്തര്യപര്യവേഷണ സംഘത്തിലെ ഒമ്പതംഗ സംഘം ദ്വാരകയിലും കടല്‍ത്തീരത്തും പര്യവേഷണങ്ങള്‍ നടത്തി. കടലെടുത്തതെന്ന് കരുതുന്ന പുരാവസ്തു അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ തിരയാനും രേഖപ്പെടുത്താനും പഠിക്കാനും കണ്ടെടുത്ത വസ്തുക്കളുടെ പഴക്കം കണ്ടെത്താനും ശ്രമിക്കുകയാണെന്ന് സംഘത്തിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ പറയുന്നു.ഭഗവാന്‍ കൃഷ്ണന്റെ വാസസ്ഥലമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന ദ്വാരക ഗുജറാത്തിന്റെ തീരത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ദ്വീപാണ്, അവിടെയാണ് ദ്വാരകാ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
ഫെബ്രുവരിയില്‍ ദ്വാരകയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്തുള്ള ഗോമതി നദിക്ക് തെക്ക അഞ്ചംഗ സംഘം ഹ്രസ്വമായ ഫീല്‍ഡ് വര്‍ക്ക് നടത്തിയിരുന്നു. മുമ്പ് പര്യവേക്ഷണം ചെയ്ത പ്രദേശങ്ങളില്‍ പര്യവേഷണം നടത്തിയിരുന്നു. കൂടുതല്‍ അന്വേഷണങ്ങള്‍ക്കും പഠനത്തിനുമുള്ള സാധ്യതയുള്ള പ്രദേശങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിയുക എന്നതും ഇതിന്റെ ലക്ഷ്യമായിരുന്നു. തെരഞ്ഞെടുത്ത പ്രദേശം പുരാവസ്തു ഗവേഷകര്‍ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുകയും പ്രധാന സവിശേഷതകള്‍ ഫോട്ടോയെടുക്കുകയും ചെയ്തു.
”ചരിത്രപരവും പുരാവസ്തുപരവും സാംസ്‌കാരികവുമായ വീക്ഷണകോണില്‍ നിന്ന് ദ്വാരക ഒരു പ്രധാന സ്ഥലമാണ്. പുരാതന സാഹിത്യത്തില്‍ ദ്വാരക എപ്പോഴും ഗവേഷണ വിഷയമാണ്. ഇന്ത്യയുടെ സാംസ്‌കാരിക ചരിത്രത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമായി ഇത് തുടരുന്നു. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം കണക്കിലെടുത്ത്, മുന്‍കാലങ്ങളിലും ചരിത്രകാരന്മാരും പുരാവസ്തു ഗവേഷകരും ദ്വാരക പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുകയും ഗവേഷണം നടത്തുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്,”
2005 മുതല്‍ 2007 വരെ ദ്വാരകയില്‍ അണ്ടര്‍വാട്ടര്‍ ആര്‍ക്കിയോളജി വിഭാഗം വ്യവസ്ഥാപിതമായ പുരാവസ്തു അന്വേഷണങ്ങള്‍ നടത്തി. കരയിലും പുറത്തുമുള്ള ഈ അന്വേഷണങ്ങളില്‍ പുരാതന ശില്‍പങ്ങള്‍, ശിലാവസ്തുക്കള്‍, ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ള മറ്റ് വസ്തുക്കള്‍ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെയുള്ള പ്രധാനപ്പെട്ട പുരാവസ്തു അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തി.
2007-ല്‍, ദ്വാരകാധീശ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കന്‍ കവാടത്തിനടുത്തുള്ള പ്രദേശം ഖനനത്തിനായി തെരഞ്ഞെടുത്തു. പുരാതന കാലം സ്ഥലത്തുതന്നെ രേഖപ്പെടുത്തുന്നതിനായി മുഴുവന്‍ ഖനനവും സൂക്ഷ്മമായി നടത്തി. 26 പാളികളുള്ള ഏകദേശം 10 മീറ്റര്‍ വിസ്തീര്‍ണ്ണമുള്ള ഒരു നിക്ഷേപം ഖനനം ചെയ്തു. ഈ ചെറിയ ഖനനത്തില്‍ നിന്ന് കണ്ടെടുത്ത പുരാവസ്തുക്കളില്‍ ഇരുമ്പ് വസ്തുക്കള്‍, മുത്തുകള്‍, ചെമ്പ് വസ്തുക്കള്‍, വളയങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഖനനത്തിനിടെ കണ്ടെടുത്ത മണ്‍പാത്രങ്ങളും പരിശോധിക്കുകയും സമഗ്രമായി പഠിക്കുകയും ചെയ്തു.
